Waarom een creatieve hobby zo goed voor je is! Dit zegt de wetenschap.

Je kent het misschien ook wel: even iets met je handen doen; breien, haken, tekenen, klussen, knutselen of een simpel DIY-projectje, en daarna voel je je minder gestrest, wat helderder in je hoofd of gewoon gelukkiger. Dat gevoel is er niet zomaar! Er zijn steeds meer onderzoeken die laten zien dat creatieve hobby’s en DIY-activiteiten psychologische en zelfs fysiologische voordelen hebben! Hieronder leg ik uit wát er precies gebeurt, welke wetenschappelijke studies dat ondersteunen en hoe jij daar wat mee kunt doen!

Wat zeggen de studies?

• Grootschalige reviews en scoping-studies laten zien dat kunst- en creatieve activiteiten bijdragen aan welzijn, kunnen helpen bij het verminderen van symptomen van depressie en angst, en ook bij preventie en behandeling ondersteunend kunnen zijn! Bron: NCBI

• Experimenteel onderzoek toont aan dat 45 minuten creatief bezig zijn (bijv. tekenen/schilderen) leidt tot een meetbare daling in het stresshormoon cortisol bij deelnemers. Dat verklaart deels waarom je je na een DIY-sessie meer ontspannen voelt. Bron: PMC

• Systematische reviews specifiek naar handwerken vinden aanwijzingen voor mentale gezondheidswinst (minder stress, hogere subjectieve welzijns-scores), maar geven ook aan dat er meer kwalitatief sterk onderzoek nodig is. Bron: ResearchGate

  
  

Wat gebeurt er in je brein en lichaam tijdens een DIY-project?

Als je aan een DIY-project werkt of een creatieve hobby uitoefent, gebeuren er een paar dingen tegelijk:

1. Afleiding + flow: Je aandacht richt zich op één taak (je volgende borduursteekje, die verflaag, dat detail van je DIY-project), waardoor piekergedachten even wegzakken. Dat vermindert 'overdenken' een bekende factor bij angst en depressie. Wanneer alle andere gedachten wegzakken en je volledige focus op een ding is voor langere tijd dan spreek je van een flow staat!

2. Fysiologische ontspanning: Studies laten zien dat creatief bezig zijn cortisol kan verlagen (het stresshormoon). Dat is een biologische verklaring waarom jouw lijf zich na een uurtje knutselen of breien rustiger voelt! Bijvoorbeeld borduren vertraagt je handelingen en gedachtes, dit is een signaal naar je lijf dat je veilig bent.

3. Beloning & zelfvertrouwen: Een afgerond DIY-projectje, hoe klein ook, geeft een gevoel van overwinning! Beloningscircuits in je hersenen worden geactiveerd (dopamine), en dat verhoogt motivatie en geeft je zelfvertrouwen een boost.

4. Sociaal & zingeving: Hobby’s en DIY-activiteiten zijn perfect om samen te doen, denk aan workshops volgen, een creatieve date night of zelfs een borduurclubje. Dingen in groepsverband ondernemen verminderd eenzaamheid en verhoogt je gevoel van 'ergens bij horen'. Dit zijn belangrijke bouwstenen voor een goede mentale gezondheid, we zijn sociale dieren!
   

Mentale voordelen van een creatieve hobby

Creatief bezig zijn; of je nu aan een DIY-project werkt, aan het borduren bent of gewoon lekker zit te tekenen, doet echt wat met je hoofd. Onderzoek laat zien dat je stresshormonen dalen als je creatief bezig bent, dus na een half uurtje knutselen voel je je vaak al rustiger en meer ontspannen. Ook je stemming knapt ervan op: creatieve hobby’s kunnen helpen om sombere of angstige gevoelens te verminderen, zowel bij mensen die gewoon druk zijn in het dagelijks leven als bij mensen die al hulp krijgen voor hun mentale gezondheid. Daarnaast geeft een hobby je iets om naar uit te kijken en kleine doelen om te halen. Iets maken en het afzien geeft een mini-boost aan je zelfvertrouwen, en dat helpt je sterker in je schoenen te staan wanneer het even tegenzit.

Creatief werken helpt je ook beter te focussen, want je bent dan echt even helemaal bezig met wat er voor je ligt, alsof je een soort relaxte, creatieve vorm van mindfulness aan het doen bent. Doe je het samen met anderen, bijvoorbeeld bij een workshop of in een haak- of breiclub, dan krijg je ook nog fijne sociale contacten erbij! Supergoed tegen een gevoel van eenzaamheid. En een leuke bonus: er zijn aanwijzingen dat creatief bezig blijven goed is voor je hersenen op de lange termijn, vooral als je ouder wordt. Kortom: dat bolletje wol, die potjes verf of die mand met DIY-spullen zijn niet alleen leuk, maar ook top voor je mentale gezondheid.

Praktische tips: hoe haal je maximaal voordeel uit je hobby / DIY project?

Probeer dit:

1. Maak er een mini-ritueel van: vast tijdstip (bv. 20–21u), vaste plek, kleine voorbereiding (muziek, thee). Rituelen helpen je brein om te schakelen van ‘alert’ naar ‘creatief/ontspannen’.

2. Kies haalbare projecten: Een te moeilijk DIY-project veroorzaakt frustratie. Begin klein: een schilderen op nummer pakket of een makkelijk basis borduurpakket. Elk afgerond project geeft dopamine! Blijf jezelf wel uitdagen, het moet niet te saai worden!

3. Focus op proces, niet op perfectie: Het doel is ontspanning en flow, niet Instagram-perfecte resultaten! Het mag helemaal mis gaan, onthoud dat je dit voor jezelf doet en niet voor waardering van andere.

4. Doe het regelmatig (ook kort kan helpen): 20–45 minuten een paar keer per week levert al effectiviteit op; consistentie telt!

5. Zoek sociale varianten: DIY-workshops, borduurroepen of online hobby-community’s combineren lekker creatief bezig zijn met sociaal contact en sociaal contact is harstikke goed voor je.

Dus: is een creatieve hobby of DIY “goed” voor je mentale gezondheid?

Ja! Ik ben er zelf in ieder geval van overtuigd en ik hoop jullie nu ook 😄. Meerdere studies ondersteunen dat creatieve activiteiten en handwerk voordelen hebben voor stress, stemming, sociaal welbevinden en mogelijk ook voor cognitieve gezondheid. Het mooiste: het is betaalbaar, laagdrempelig en je hoeft geen pro te zijn, een eenvoudige hobby of een klein DIY-project kan al verschil maken!

Wil je meteen beginnen?

Op www.daffiesdiy.com vind je makkelijke DIY-projecten en hobby-ideeën die perfect zijn als je wil ontspannen, focussen of nieuwe mensen wil ontmoeten. Probeer een klein beginners borduurpakketje bijvoorbeeld. Je kunt hier de komende week iedere avond een half uur aan werken en kijken wat het met je doet 😄. De week erna kun je vrienden of famillie uitnodigen een samen te komen borduren en voor je het weet heb je een nieuwe ontspannende hobby erbij die je ook nog een helpt mensen samen te brengen!

Weet je niet zo goed welke hobby het beste bij je zou passen? In deze blog beantwoord ik de vraag: hoe vind ik een hobby die bij me past?

Belangrijkste bronnen

• Fancourt D, Finn S. What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review. WHO Regional Office for Europe; 2019.

• Kaimal G, Ray K, Muniz J. Reduction of cortisol levels and participant responses following art making. 2016. (Drexel University study; salivametingen pre/post kunstmaken).

• Bukhave EB et al. The effects of crafts-based interventions on mental health and well-being: A systematic review. 2025. (recent overzicht met nuance over kwaliteit van bewijs).

• Riley J, Corkhill B, Morris C. The benefits of knitting for personal and social wellbeing in adulthood. British Journal of Occupational Therapy, 2013. (en opvolgend onderzoek naar breien/crochet en welzijn).

• Keyes H. et al. Creating arts and crafting positively predicts subjective wellbeing (2024). (evidence dat crafting samenhangt met welzijn en minder eenzaamheid).